TÜZDER Sordu Dr. Mehmet Öz Cevapladı: “Kalp Gerçekten Kırılır Mı?”

MEHMET ÖZ: Tunahan Bey stüdyomda benimle beraber. Sohbet edeceğiz, derneğin ne olduğu hakkında. Üstün zekalı çocuklarla ilgili bana biraz bilgi verebilir misiniz?

TUNAHAN COŞKUN: TÜZDER üstün zekalı ve dahi çocukların eğitimleri, onların okul hayatı ve sosyal çevrede desteklenmeleri anne babaların eğitilmesi ve bunların öğretmenlere olan eğitici dediğimiz kavramı Türkiye’de belirli bir noktada doygunluk noktasına ulaştırmak üzere eğitimler veren bu konuda sosyal sorumluluk projeleri yapan ve farklılık oluşturan önemli bir sivil toplum kuruluşudur. Sadece Türkiye’de değil Dünya Üstün Zekalılar Birliğinin Türkiye temsilcisi aynı zamanda Avrupa yetenek merkezi olması hasebiyle üstün zekalı çocuklar için önemli bir sivil toplum organizasyonu diyebiliriz.

Biz buraya gelmeden önce üstün zekalı çocuklarımıza kısa bir workshop yaptık. Bu workshopta Doktor Mehmet Öz’e hangi sorular sormak istersiniz neleri merak ediyorsunuz diye sorduk onlarda bize birtakım sorular yazdılar ve o soruları şimdi size yöneltmiş olacağız.

MEHMET ÖZ: Üstün zekalı olduklarının belirli olduğu soruları… Buyurun.

TUNAHAN COŞKUN: İlk sorumuz kalp gerçekten kırılır mı diye merak ediyor üstün zekalı çocuklar.

Aslında kalp kırılabilir. Çok güzel bir soru bu çünkü son senelere kadar bunu ispat etmek biraz zor oldu ama artık herkes aynı fikirde. En büyük tıp fakültelerinden biri güzel bir araştırma yaptılar. Gördüler ki senelerce beraber olan çiftlerden biri öldüğü zaman öbürü de yakın zaman içinde kalp rahatsızlığı geçirmeye başlıyorlarmış. Ve bunun sebebi de herhalde bu stres hissi tetiklediği için ayrıca hormonlar değişimde olduğu için kalbin atış miktarı artmaya başlayıp ana kuvvette azalıyor. Gevşek olan bir kalpte kalp yetmezliği ortaya çıkıyor ve ölüm oranı daha yüksek. Bende bir cerrah olarak çok gördüm yani bazen hastayı ameliyata götürürken çift olan onu sevenler aralarında hasta olanlar oluyor ve onlarda aynı zamanda ameliyathaneye götürmem gerekiyor. Tabi başka bir odaya ama eş zamanda. Onun için biraz tedbirli davranmamız gerekiyor bu konularda

TUNAHAN COŞKUN: Anladım, teşekkürler. Peki hocam kalp doktoru olmanız hasebiyle çocuklar bunu merak etti: Bir tercih yapacak olsaydınız kalp mi beyin mi olurdu? Çok zor bir soru biliyorum.

MEHMET ÖZ: Zor bir soru.. Biz kararlarımızı beyinle veriyoruz ama kudretimiz, aşkımız kalpte kaynaklanıyor. Onun için ben isteyerek kalp cerrahı oldum. Biraderim beyin cerrahı. Ve o diyor ki ‘kalbin tek vazifesi beyne kan vermek’ ama aslında her ikiside gerekiyor ve bazı insanlar devamlı beynini kullanıyor bazıları sırf kalplerini kullanıyorlar ama onları bir araya koyduğun zaman oralardan lider çıkar.

TUNAHAN COŞKUN: Şimdi İngilizcede tam karşılığı ne tam olarak bilmiyorum ama Türkiye’de kütü insanlar için kalpsiz benzetmesi yapılır. Yani bu benzetmenin tam arkasındaki şey nedir acaba?

MEHMET ÖZ: Aslında kalp ilginç bir şey: sırlarımızı en çok kullanan organ kalptir değil mi. Sert kalpler veya kuvvetsiz kalpler var, zayıf kalpler var.. Korkusuz yaşayan insanlar kalpsizdir denir veya çok sert olanlarda var onlara da kalpsizdir denir. Ama aslında çok iyi bir şey. Kötü olan insanların kalpleri daha gevşek oluyor daha zayıf oluyor niye çünkü kalbi çalıştırmak için hayatta bir maksat lazım. Uzun ömür yaşayan insanların maksatları kuvvetli olduğu için kalpleri onları bırakmıyorlar. Görüyoruz ki poker oynadığımız zaman nabız artıyor, basınç artıyor. Zaten kalbi ölçebiliyoruz, görebiliyoruz ve düşündüklerini anlayabiliyoruz ve o sebepten bence sırlar doğrudur. Kalp aslında çok iyi bir organ. Bu benzetmeler doğru.

TUNAHAN COŞKUN: Anladım. Sizce hocam bir insanı kalp mi beyin mi yönetir?

MEHMET ÖZ: Her ikisi de gerekiyor. İlginç bir şey var burada. Gençliğimde kalp üzerine yaptığımız çalışmalar daha basit olduğu için daha iyi ilerlemeler oldu: stentler vardı, kapaklar vardı, kapak değişmeleri. Kalbin kendisi değişebilir. Bunu beyne yapmak bugün bile imkânsız çünkü beyin elektrikli bir organ. Ve o elektrik bağlantılarını değiştirmek çok zor. Beyinde kapaklar yok. Arterler var ama arterleri değiştirmek çok zor. Beyine nakil yapılmıyor. Bazen yapmak istiyoruz ama yapmak çok zor. Onun için bugün için kal üzerinde yapılan işler ve verdiğimiz ilaçlar daha faydalı. Onun için kalbi destekliyorum. Ama her ikiside doğru. Her ikiside lazım tabi.

TUNAHAN COŞKUN: Peki hocam Üstün Zekalı çocukların (Gifted’lerin) yeterince anlaşıldığını düşünüyor musunuz? Bu bizim merak ettiğimiz bir soru.

MEHMET ÖZ: Hayır. Bu çocukları biz anlamıyoruz. Bu üstün zekalı çocukların düşünce tarzları farklı. Sırf akıllı oldukları için değil. Ama niye akıllı oldular çünkü bazı şeylere hiç yüz vermiyorlar öbür konuların üzerine gidiyorlar. Ve yapmak istedikleri şeyler normal çocuklardan farklı olduğu için bazen anlaşılmıyor bu çocuklar yani herkesin biraz dışındalar.ve bunu artık bizim kabul etmemiz gerekiyor. Dünyanın en zeki en kuvvetli insanları arasında böyle çocuklar var: Bill Gates mesela. Microsoft Şirketi kuran adam Harvard’a başladı (benim gittiğim üniversiteye) ama 1 sene sonra bıraktı. Çünkü niye sıkıldı. Hatta geçen sene benim üçüncü kızım mezun oldu Harvard’dan, mezun olmadan önce dekan dedi ki “bugün sizi mezun edecem. Mezun etmeden önce bugün okulu bırakmak istiyorsanız bırakın. Çünkü biliyoruz ki o gibi insanlar baya muvaffak oluyorlar. Birçok kişi var örnek olarak. Onun için üstün zekalı insanlara biraz vakit vermemiz gerekiyor, onları daha çok tolere etmemiz gerekiyor. Onların amaçları bazen bizimkilerden farklı.

TUNAHAN COŞKUN: Kesinlikle. Hocam yapmış olduğunuz birçok çalışmada hem Türk çocuklarına hem Dünya çocuklarına ilham kaynağı oluyorsunuz. Bunu biliyoruz. Burada bu yaptığınız çalışmalar olsun, iş yaşamınız olsun, üniversitedeki hocalığınız olsun hiç buradaki üstün zekalı olduğunuzu düşündüren şeyler oldu mu?

MEHMET ÖZ: Hiç aklıma gelmedi. Niye biliyor musun? Eşim Lisa Öz hakikaten üstün zekalı. Onlarla mesela biz bazen bu düşünce maçları oluyor ya bütün bu oyunları oynarken beni hep eziyor. Hiçbir şey unutmuyor. Ben çok çalışkan birisiyim ve insanları çok iyi anlıyorum ama üstün zekalı bir insan değilim ben ve bunu gençliğimde kabul ettim. Spor çok oynardım ben. Maçlarda en akıllı kişi değildim ama başkaları ne yapmak isterdi onu çok iyi anlardım. Ve doktorluk aynı şekilde. Cerrahi yönüm kuvvetli ama her zaman ilk teşhis, veren insan değilim ben.  Ama hastaların neye ihtiyaçları olduğunu daha iyi anlıyorum ben. Diğer doktorlardan daha iyi anlıyorum bence. Ve onlara nasıl bu malumatı vereceğimi anladığım için başarılı oldum bence.

TUNAHAN COŞKUN: Türkiye’de üstün zekalı çocuklar fark edilmeye başladılar, o konuda bir farkındalık oluştu. Aslında dünyada bu işi ilk yapan Enderun Mektepleri var Osmanlı’da üstün zekalı çocukların eğitimleriyle ilgili. Tabi biz TÜZDER olarak ciddi anlamda farkındalık çalışmalar yapıyoruz. Dâhiler ve Üstün Zekalılar Günü yapıyoruz Türkiye’de bir ilktir. Bu yıl 6.cısını düzenliyoruz. Burada ebeveynlerle karşı karşıya geldiğimizde özellikle şunu merak ediyorlar: bu çocukların ebeveynleri ne tür faaliyetler yapmalı, onlara neler tavsiye edersiniz?

MEHMET ÖZ: Çocukları tolere etmeleri gerekiyor zaman vermeler, gerekiyor.ve haberler, olsun ki bu çocuklar biraz farklı olduğu için hatalar yapacaklar. Bizim bazen anlamadığımız hatalar. Davranış şekiller biraz farklı olacak. Mühim olan konu dünyayı değiştirecek çocuklar varsa evinizde onları destekleyin. Yardım edin. Biraz zaman tanıyın ki büyüsünler. Çünkü en mühim olan şeyler içinde ebeveynlerin verebileceği tek bir şey var o da sevgi. Eğer gençler kendilerinin sevildiğini hissetmezlerse, büyüdükleri zaman yapabilecekleri kudretleri ellerinde tutmak zor olur. Yani yapmak istedikleri şeylerde zorluk çekerler. Onun için yeter ki çocuklar sevildiklerini bilsinler.

TUNAHAN COŞKUN: Kendi yaşantınızdan da örnek verdiniz gerçi bunu destekler mahiyette ama tekrar soruyor olacağım: Sizce üstün zekâ mı yoksa üstün gayret mi?

MEHMET ÖZ: Bence üstün gayret. Ben bunu niye söylüyorum çünkü zekalı bildiğim birçok kişi var. Ama gayret yoksa o üstün zekayı kullanmak çok zor. Eğer ikisini bir araya koyabilirseniz dünyayı değiştirebilirsiniz. Sizin yaptığınız şey de bu bence. Yüksek gayretli çocuklar var. Motivasyon var. Onlara biraz yardım edip beraber çalışarak inanılmaz şeyler yapabilirsiniz.

TUNAHAN COŞKUN: Bu konuda da çalışmalar yaptığınızı biliyoruz hocam. Yine ebeveynlerin merak ettiği ve titiz oldukları bir konu var: çocuklar sadece üstün zekalı çocuklar değil normal çocuklarda zihin gelişimi için yani gift olma yolunda gidebilmesi için beslenmede nelere dikkat etmeliler? En çok merak edilen sorulardan biriside bu aslında.

MEHMET ÖZ: Beynin yüzde altmışı yağ. Ve eğer kötü yağ kullanırsan beyin hücreleri sertleşir. Eğer bizim bildiğimiz sağlıklı yağlar; zeytinyağı, omega3 yağları ve bazı besinler içinde bu yağlar bulunuyor; ceviz, sardunya gibi yemekleri tüketirseniz o zaman beyni besliyorsunuz. Besleyen beyin daha iyi çalışır. Eğer anne ve babadan yüksek bir zekâ almışsanız irsiyse bunu besinle destekleyebilirsiniz. Sizinle çok iftihar ediyorum.

TUNAHAN COŞKUN: Hocam üstün zekalı çocuklara, ailelere ve öğretmenlerine bu ilham verici cevaplarınızdan dolayı en ayrıca onlar adına çok teşekkür ediyorum.

MEHMET ÖZ: Sağ olun.